Қазақстан Еуразия өңірінде мұнай-газ химиясын дамытудан негізгі пайда ала алады. Мұндай болжамды ЕАДБ сарапшылары айтты, деп хабарлайды LS.
Вебинар барысында салалық талдау орталығының басшысы Арман Ахунбаев* өңірдегі елдер көмірсутектердің ірі экспорттаушылары болып табылатынын атап өтті. Нәтижесінде өңірде экономиканың өсу қарқынына және басқа да көрсеткіштерге қатты әсер ететін дамудың шикізаттық моделі қалыптасты.
Сарапшының пікірінше, жағдайды түбегейлі өзгерту қажет және бұл салада мұнай-газ-химия өндірісіне көшуге айтарлықтай назар аударуға болады.
Бұл ретте, егер қазір Қазақстанның ЖІӨ-дегі осы саланың үлесі небәрі 1,8% – России, ал Ресейде-2,9% -. құраса, онда 2035 жылға қарай бұл көрсеткіш екі елде де бірнеше есе өсуі мүмкін. Салыстыру үшін, қазіргі уақытта Германияда мұнай-газ химиясы ЖІӨ – де 6,9%, Жапонияда – 8,2%, Қытайда-8,9% құрайды.
Ахунбаев Еуразиялық өңірде әлемдік мұнай қорының 7% - ы (115 млрд баррель) және әлемдік газ қорының 30% - ы (62,8 трлн текше метр) бар екенін атап өтті. Бұл ретте өңірде полимерлердің ірі өндірісі бар және химия саласын дамыту үшін белсенді мемлекеттік саясат жүргізілуде. ЕАДБ Күткендей, 2035 жылға қарай полимерлік өнім өндірісінің жыл сайынғы өсімі 5,8% - ға (11 млн тоннаға дейін) жетеді. Бұл ретте негізгі өсім Ресей мен Қазақстанға түседі. Негізгі өнімдердің ішінде полиэтилен мен полипропилен болады.
Полимерлердің негізгі сатып алушылары Азия-Тынық мұхиты аймағы мен Үндістан болады, олар әлемдік мұнай-газ химиясы нарығының 40% -. құрайды. Сонымен қатар, Еуразиялық өңірден полимерлердің негізгі экспорттаушылары Ресей (65,6%) және Қазақстан (22,5%) болады.
Ахунбаев осы саланы дамыту нәтижесінде 2035 жылға қарай Еуразия өңірінің ЖІӨ-нің өсімі сценарийге байланысты 5 59-153, 5 млрд құрайды деп болжады. Жалпы өндірістің өсімі $131,9-319,9 млрд болады, өңдеу өнеркәсібіндегі өсім – $62-138,1 млрд. Қазақстанға әсердің 25% – на дейін тура келеді: ЖІӨ өсімі-0 0,5 – 39,7 млрд, жалпы өндірістің өсімі-0 0,9 – 72,8 млрд, өңдеу өнеркәсібіндегі өсім-0 0,3-28,2 млрд.
Сонымен қатар, шикізат пен дайын өнім арасындағы баға айырмашылығы 20 есеге жетеді. Бұған ЕАДБ аға талдаушысы Әсет Адахаев назар аударды.
Ол бірінші қайта бөлу өніміне жататын этан тоннасына 80-90 доллар тұратын болса, онда полиэтилен құбырлары (дайын өнім) тоннасына 2,5-3,7 мың долларға сатылатынын атап өтті. Сонымен қатар, мұнай-газ химиясындағы 1 1 байланысты салаларда до 2,6 дейін жасайды.
Сонымен қатар, Адахаевтың айтуынша, мұнай-газ химиясын дамыту есебінен мұнай мен газға деген қажеттілік 2050 жылға дейін жоғары деңгейде қалатын болады. Сонымен қатар, егер тұтыну қазір отын-энергетикалық болса, онда болашақта пайдаланудың жартысы полимер өнімдерін өндіруге тура келеді. Қазір мұнай-газ химиясы шикізат сұранысының 14% - приходится құрайды.
"Технологиялылықтың жоғары деңгейін ескере отырып, мұнай – газ химиясын дамыту экономиканы сапалы әртараптандыруға және елдердің жолдан шығуына жәрдемдесуге мүмкіндік береді, сондай-ақ дамудың барлық ұзақ мерзімді әлеуетін өзгерте алады", - деп болжады Адахаев.
Сарапшы саланы дамыту қоршаған ортаға қосымша ауыртпалық түсіретінін мойындады. Алайда, маманның айтуынша, бұл әсерді бірқатар дәстүрлі компоненттерді мұнай-газ-химия өнімдерімен алмастыру арқылы азайтуға болады. Мысалы, ТКШ-да шойынның орнына полимерлі құбырларды қолдану экологияға әсерін азайтады, өйткені бұл өнімдер реагенттер мен топыраққа химиялық төзімділікке ие.
Адахаевтың айтуынша, бірінші кезеңде мұнай-газ-химия кластерін дамытуды АЭА мен технопарктерде инфрақұрылым мен мемлекеттік преференциялар есебінен жүргізу тиімдірек, бұл осы саладағы ШОБ-ты дамытуға серпін береді.
Сонымен қатар, бірнеше кедергілер бар – мысалы, саладағы жобалардың капиталды көп қажет етуі.
"Жобалар 1 миллиард доллардан бірнеше жүз миллиард долларға дейін қарыз алады. Оларды жүзеге асыруға бірнеше инвесторлар тартылуы керек және зауытты іске қосу үшін бірнеше жыл қажет. Алайда, бұл экономиканы әртараптандыру түрінде орасан зор әсер береді. Тағы бір мәселе-тікелей жұмыс орындарының төмен генерациясы. Бірақ байланысты салаларда Бос орындар пайда болады. Сондай – ақ, бұл сала қосылған құнды локализациялауға мүмкіндік береді", - деді ол.
Естеріңізге сала кетейік, Энергетика министрлігінде Қазақстанның мұнай-химиясы 8 8 млрд инвестиция тартады деп күтілуде.
* Еуразия өңірінің елдері-Армения, Беларусь, Қазақстан, Қырғызстан, Ресей, Тәжікстан, Түрікменстан, Өзбекстан.
Дереккөз: lsm.kz
Вебинар барысында салалық талдау орталығының басшысы Арман Ахунбаев* өңірдегі елдер көмірсутектердің ірі экспорттаушылары болып табылатынын атап өтті. Нәтижесінде өңірде экономиканың өсу қарқынына және басқа да көрсеткіштерге қатты әсер ететін дамудың шикізаттық моделі қалыптасты.
Сарапшының пікірінше, жағдайды түбегейлі өзгерту қажет және бұл салада мұнай-газ-химия өндірісіне көшуге айтарлықтай назар аударуға болады.
Бұл ретте, егер қазір Қазақстанның ЖІӨ-дегі осы саланың үлесі небәрі 1,8% – России, ал Ресейде-2,9% -. құраса, онда 2035 жылға қарай бұл көрсеткіш екі елде де бірнеше есе өсуі мүмкін. Салыстыру үшін, қазіргі уақытта Германияда мұнай-газ химиясы ЖІӨ – де 6,9%, Жапонияда – 8,2%, Қытайда-8,9% құрайды.
Ахунбаев Еуразиялық өңірде әлемдік мұнай қорының 7% - ы (115 млрд баррель) және әлемдік газ қорының 30% - ы (62,8 трлн текше метр) бар екенін атап өтті. Бұл ретте өңірде полимерлердің ірі өндірісі бар және химия саласын дамыту үшін белсенді мемлекеттік саясат жүргізілуде. ЕАДБ Күткендей, 2035 жылға қарай полимерлік өнім өндірісінің жыл сайынғы өсімі 5,8% - ға (11 млн тоннаға дейін) жетеді. Бұл ретте негізгі өсім Ресей мен Қазақстанға түседі. Негізгі өнімдердің ішінде полиэтилен мен полипропилен болады.
Полимерлердің негізгі сатып алушылары Азия-Тынық мұхиты аймағы мен Үндістан болады, олар әлемдік мұнай-газ химиясы нарығының 40% -. құрайды. Сонымен қатар, Еуразиялық өңірден полимерлердің негізгі экспорттаушылары Ресей (65,6%) және Қазақстан (22,5%) болады.
Ахунбаев осы саланы дамыту нәтижесінде 2035 жылға қарай Еуразия өңірінің ЖІӨ-нің өсімі сценарийге байланысты 5 59-153, 5 млрд құрайды деп болжады. Жалпы өндірістің өсімі $131,9-319,9 млрд болады, өңдеу өнеркәсібіндегі өсім – $62-138,1 млрд. Қазақстанға әсердің 25% – на дейін тура келеді: ЖІӨ өсімі-0 0,5 – 39,7 млрд, жалпы өндірістің өсімі-0 0,9 – 72,8 млрд, өңдеу өнеркәсібіндегі өсім-0 0,3-28,2 млрд.
Сонымен қатар, шикізат пен дайын өнім арасындағы баға айырмашылығы 20 есеге жетеді. Бұған ЕАДБ аға талдаушысы Әсет Адахаев назар аударды.
Ол бірінші қайта бөлу өніміне жататын этан тоннасына 80-90 доллар тұратын болса, онда полиэтилен құбырлары (дайын өнім) тоннасына 2,5-3,7 мың долларға сатылатынын атап өтті. Сонымен қатар, мұнай-газ химиясындағы 1 1 байланысты салаларда до 2,6 дейін жасайды.
Сонымен қатар, Адахаевтың айтуынша, мұнай-газ химиясын дамыту есебінен мұнай мен газға деген қажеттілік 2050 жылға дейін жоғары деңгейде қалатын болады. Сонымен қатар, егер тұтыну қазір отын-энергетикалық болса, онда болашақта пайдаланудың жартысы полимер өнімдерін өндіруге тура келеді. Қазір мұнай-газ химиясы шикізат сұранысының 14% - приходится құрайды.
"Технологиялылықтың жоғары деңгейін ескере отырып, мұнай – газ химиясын дамыту экономиканы сапалы әртараптандыруға және елдердің жолдан шығуына жәрдемдесуге мүмкіндік береді, сондай-ақ дамудың барлық ұзақ мерзімді әлеуетін өзгерте алады", - деп болжады Адахаев.
Сарапшы саланы дамыту қоршаған ортаға қосымша ауыртпалық түсіретінін мойындады. Алайда, маманның айтуынша, бұл әсерді бірқатар дәстүрлі компоненттерді мұнай-газ-химия өнімдерімен алмастыру арқылы азайтуға болады. Мысалы, ТКШ-да шойынның орнына полимерлі құбырларды қолдану экологияға әсерін азайтады, өйткені бұл өнімдер реагенттер мен топыраққа химиялық төзімділікке ие.
Адахаевтың айтуынша, бірінші кезеңде мұнай-газ-химия кластерін дамытуды АЭА мен технопарктерде инфрақұрылым мен мемлекеттік преференциялар есебінен жүргізу тиімдірек, бұл осы саладағы ШОБ-ты дамытуға серпін береді.
Сонымен қатар, бірнеше кедергілер бар – мысалы, саладағы жобалардың капиталды көп қажет етуі.
"Жобалар 1 миллиард доллардан бірнеше жүз миллиард долларға дейін қарыз алады. Оларды жүзеге асыруға бірнеше инвесторлар тартылуы керек және зауытты іске қосу үшін бірнеше жыл қажет. Алайда, бұл экономиканы әртараптандыру түрінде орасан зор әсер береді. Тағы бір мәселе-тікелей жұмыс орындарының төмен генерациясы. Бірақ байланысты салаларда Бос орындар пайда болады. Сондай – ақ, бұл сала қосылған құнды локализациялауға мүмкіндік береді", - деді ол.
Естеріңізге сала кетейік, Энергетика министрлігінде Қазақстанның мұнай-химиясы 8 8 млрд инвестиция тартады деп күтілуде.
* Еуразия өңірінің елдері-Армения, Беларусь, Қазақстан, Қырғызстан, Ресей, Тәжікстан, Түрікменстан, Өзбекстан.
Дереккөз: lsm.kz